IDEOLOGI
Ideologi ialah satu bentuk falsafah sosial
atau politik yang mana elemen praktikal tidak kalah pentingnya daripada elemen
teori. Ia juga merupakan satu sistem idea yang
berhasrat untuk menerangkan perihal dunia dan formula perubahan.
ASAL-USUL
Perkataan ideologi ini berasal daripada
bahasa Perancis “idéologie”. Ianya muncul buat pertama kalinya semasa revolusi
Perancis meletus, ketika itu diperkenalkan oleh seorang ahli falsafah bernama
A.-L.-C. Destutt de Tracy (1754 -1836), yang mana “ideologi” ini adalah nama
pendek bagi istilah yang beliau namakannya sebagai “sains idea”. Beliau membuat
pengakuan bahawa perkataan ini telah diadaptasi daripada satu pandangan
epistemologi ahli falsafah John Locke (1632 - 1704) dan Étienne Bonnot de
Condillac (1714-1780) yang mengatakan bahawa, ”setiap ilmu pengetahuan
manusia adalah ilmu idea”.
Meskipun ahli falsafah Perancis yang
mendominasi aliran pemikiran pada era pencerahan ketika itu, hakikatnya beliau
lebih terhutang budi kepada ahli falsafah Inggeris Francis Bacon kerana
beliaulah yang telah menyatakan bahawa tujuan sains bukanlah hanya untuk
memperluaskan ilmu pengetahuan manusia tetapi juga untuk ‘memperbaiki kehidupan
manusia itu sendiri di atas muka bumi’. Ikatan intelektual inilah yang ada pada
idéologie Destutt de Tracy yang membezakannya dengan ideologi-ideologi,
sistem-sistem dan falsafah-falsafah yang lain.
Sains idea adalah sains yang
mempunyai misi; ia bermatlamat untuk memberi khidmat kepada manusia bahkan
menyelamatkan mereka, dengan cara memandu minda-minda prejudis mereka dan
mempersiapkan mereka demi mendaulatkan akal fikiran yang sihat. Destutt de Tracy
dan rakan idéologues-nya telah mencipta sebuah sistem pendidikan nasional yang
mereka percayai boleh mentransformasi negara Perancis kepada masyarakat yang
berminda rasional dan saintifik. Pendidikan mereka menggabungkan antara
kepercayaan utuh terhadap kemerdekaan individu serta perancangan pembangunan
sebuah negara, untuk masa yang singkat pendidikan ini menjadi doktrin rasmi di
Republik Perancis (French Directory 1795–99). Napoleon pada awalnya menyokong
Destutt de Tracy dan rakan-rakannya akan tetapi tidak lama selepas itu beliau
berdiri melawan mereka, bahkan lebih daripada itu pada Disember 1812 beliau
menunding jari pada pengaruh ideologi itu sebagai penyebab kekalahan-kekalahan
yang ditimpa oleh tentara-tentara Perancis.
Ada sebahagian ahli sejarah falsafah telah
menamakan kurun ke-19 itu sebagai “era ideologi”, bukan sahaja istilah ideologi
itu telah digunakan secara meluas, tetapi terlalu banyak aliran pemikiran yang
lahir ketika itu yang boleh membezakan dari pemikiran-pemikiran kurun yang
sebelumnya melalui karakteristik-karakteristik tertentu yang mampu
menjadikannya sebagai suatu perkara yang ideologikal. Meskipun begitu, di sana
terdapat batas bagi penggunaan perkataan tersebut. Topik berkenaan ideologi
adalah hal yang sangat kontroversi dan sebahagian daripada kontroversi ini
datangnya daripada masalah pendefinisian perkataan ideologi itu sendiri. Walaubagaimanapun,
definisi ideologi boleh diertikan dengan dua pendekatan iaitu longgar dan
tepat. Pendefinisian, definisi ideologi longgar yang dimaksudkan di sini adalah
apa jua jenis teori yang action-oriented
'berorientasi pada tindakan' atau apa-apa usaha untuk memasuki arena
politik dengan kesedaran daripada “sistem idea”. Pengertian kepada ideologi
tepat pula ialah berdasarkan konsep asal sains idea milik Destutt de Tracy di
mana tidak ada ruang untuk nyatakan di sini.
Jadi pelbagai ideologi yang telah wujud dan
berkembang seperti positivisme, komunisme, sosialisme, fasisme, nazisme, dan
segala jenis nasionalism yang lainnya dan semua “Isme” yang ada pada kurun
ke-19 dan 20 ini boleh dikatakan bahawa
“ideologi” adalah sesuatu yang masih baru dalam sejarah peradaban
manusia. Akhirnya, boleh dirumuskan di sini bahawa semua ideologi ini adalah
kepunyaan mutlak suatu zaman di mana kepercayaan sekular datang secara meluas
bagi menggantikan kepercayaan agama dan tradisinya yang sudah lama.
Oleh:
Wasim Akram,
Universiti Al-Azhar, Kaherah.
Oleh:
Wasim Akram,
Universiti Al-Azhar, Kaherah.
DROP YOUR QUESTION OR RESPOND HERE
EmoticonEmoticon